Сайлов қонунчилигидаги ўзгаришлар бўйича ҳуқуқий тарғибот

Барчага маълумки, 2021 йил 24 октябрь куни Ўзбекистон Республикаси Президентлигига сайлов ўтказилади.
Сайлов қонунчилиги такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикаси Сайлов кодексига бир қатор ўзгартиш ва қўшимчалар киритилди. Термиз туманлараро маъмурий суди томонидан Сайлов қонунчилиги киритилган ўзгартиришларни бўйича корхона, муассаса, ташкилот ва маҳаллаларга чиқиб аҳолини ҳуқуқий билимини ошириш мақсадида тушунтириш олиб борилмоқда.
Термиз туманлараро маъмурий суди томонидан 2021 йил 11 сентябрь куни Термиз шаҳридаги Республика ўрта тиббиёт ва фармацевтика ходимлари малакасини ошириш ва уларни ихтисослаштириш маркази термиз филиалида йиғилиш ва очиқ мулоқот ўтказилди.

Унга кўра, Термиз туманлараро маъмурий судининг раиси А.Абдулакимов, судья М.Жўраев, А.Алиқуловлар Ўзбекистон Республикаси Сайлов кодекси, Ўзбекистон Республикаси  Президенти сайловининг  ўзига хос  хусусиятлари, сайлов олди ташвиқоти ва овоз беришни ташкил этиш ва ўтказишда  сайлов қонунчилиги такомиллаштирилиши муносабати билан кодексга киритилган охирги  ўзгартишлар тўғрисида маърузалар қилишди.

Йиғилишда иштирок этганлар сайлов қонунчилиги бўйича ўзлари қизиқтирган саволлар билан мурожаатлар қилишиб, жавоблар олишди.

Шунингдек, мазкур йиғилиш очиқ мулоқот тарзида ўтқазилганлиги боис йиғилиш иштирокчилари сайлов қонунчилигидан ташқари ўзлари қизиқтирган бошқа масалалар юзасидан ҳам берган саволларига  жавоблар олишди.

Термиз туманлараро

маъмурий судининг судьяси                                                                     М.М.Жўраев

САЙЛОВ ҚОНУНЧИЛИГИГА КИРИТИЛГАН ЎЗГАРТИШ ВА ҚЎШИМЧАЛАР МАЗМУН МОҲИЯТИ ЮЗАСИДАН ЙИҒИЛИШ ЎТКАЗИЛДИ

Термиз тумаларлараро маъмурий суди раиси А.Абдулакимов, судьялар М.Жўраев ва А.Алиқуловлар томонидан 2021 йил 10 сентябрь куни Термиз шаҳридаги “Гулистон” маҳалла фуқаролар йиғинида ҳамда Миллий Гвардия Термиз шаҳар қўриқлаш бўлимида Ўзбекистон Республикасининг сайлов қонунчилиги, унга киритилган охирги ўзгартишлар, сайлов қонунчилигини бузганлик учун жавобгарлик мавзусида йиғилиш ўтказилди.
Йиғилиш иштирокчиларига Ўзбекистон Республикасининг Сайлов кодекси мазмун моҳияти, Ўзбекистон Республикасининг 2021 йил 8 февраль кунги “Сайлов қонунчилиги такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги 670-сонли Қонунига асосан кодексга киритилган охирги муҳим ўзгартиш ва қўшимчалар хусусида тушунтиришлар берилди.
Хусусан, Сайлов кодексининг 44-моддаси 5 ва 6-қисмлар билан тўлдирилиб,
давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари раҳбарларининг;
Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари ҳарбий хизматчиларининг, Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати, бошқа ҳарбийлаштирилган бўлинмалар, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходимларининг, судьяларнинг;
сайлов комиссиялари аъзоларининг;
диний ташкилотлар профессионал хизматчиларининг сайловолди ташвиқотини олиб боришлари таъқиқланганлиги, сайловчилар билан номзодлар ёки уларнинг ишончли вакилларининг учрашувларини ташкиллаштириш масалалари участка сайлов комиссияси аъзоларининг ваколатидан чиқарилганлиги ҳақида тушунча берилди.

Термиз тумаларлараро маъмурий суди раиси А.Абдулакимов, судьялар М.Жўраев ва А.Алиқуловлар томонидан 2021 йил 10 сентябрь куни Термиз шаҳридаги “Гулистон” маҳалла фуқаролар йиғинида ҳамда Миллий Гвардия Термиз шаҳар қўриқлаш бўлимида Ўзбекистон Республикасининг сайлов қонунчилиги, унга киритилган охирги ўзгартишлар, сайлов қонунчилигини бузганлик учун жавобгарлик мавзусида йиғилиш ўтказилди.
Йиғилиш иштирокчиларига Ўзбекистон Республикасининг Сайлов кодекси мазмун моҳияти, Ўзбекистон Республикасининг 2021 йил 8 февраль кунги “Сайлов қонунчилиги такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги 670-сонли Қонунига асосан кодексга киритилган охирги муҳим ўзгартиш ва қўшимчалар хусусида тушунтиришлар берилди.
Хусусан, Сайлов кодексининг 44-моддаси 5 ва 6-қисмлар билан тўлдирилиб,
давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, маҳаллий давлат ҳокимияти органлари раҳбарларининг;
Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари ҳарбий хизматчиларининг, Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати, бошқа ҳарбийлаштирилган бўлинмалар, ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар ходимларининг, судьяларнинг;
сайлов комиссиялари аъзоларининг;
диний ташкилотлар профессионал хизматчиларининг сайловолди ташвиқотини олиб боришлари таъқиқланганлиги, сайловчилар билан номзодлар ёки уларнинг ишончли вакилларининг учрашувларини ташкиллаштириш масалалари участка сайлов комиссияси аъзоларининг ваколатидан чиқарилганлиги ҳақида тушунча берилди.

Термиз туманлараро
маъмурий судининг раиси                                                                     А.Абдуалкимов

ТАБРИКНОМА

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 26 августдаги “Ўзбекистон Республикаси мустақиллигининг ўттиз йиллиги муносабати билан ҳарбий хизматчилар ва ҳуқуқни муҳофаза қилиш органлари ходимларидан бир гуруҳини мукофотлаш тўғрисида”ги Фармонига мувофиқ Сурхондарё вилоят маъмурий суди судьяси Хадича Рахимова “Шуҳрат” медали билан тақдирланди.

ТАБРИКНОМА

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 24 майдаги Фармонига биноан таъсис этилган “Ўзбекистон Республикаси Мустақиллигининг 30 йиллиги“ эсдалик нишони билан Сурхондарё вилоят маъмурий судининг судьяси Халматова Суннат Бегматович, девонхона мудираси Рахманова Насиба Саттаровналар тақдирланишди.

Маъмурий судларга мурожаат қилишда тўланиши керак бўлган суд ҳаражатлари

Ҳозирги кунда маъмурий судга мурожаат қилаётган кўпгина жисмоний ва юридик шахсларнинг шикоят аризалари қонунда белгиланган тартибда ва миқдорда суд ҳаражатларини тўламаганлиги сабабли маъмурий судларга тақдим қилинаётган шикоят аризаларни суд муҳокамасига тайинлаш ўрнига шикоят ариза ва унга илова қилинган ҳужжатлар суд томонидан асосли равишда қайтарилмоқда.
Ўзбекистон Республикаси МСИЮтКнинг 134 – 210-моддаларида, шикоятни қайтарилишига сабаб бўлган ҳолатлар бартараф этилгач, шикоят (протест) берган шахс аризанинг (шикоятнинг) ва апелляция шикояти (протести) билан судга умумий тартибда янгидан мурожаат қилишга ҳақли деб кўрсатилганлиги таъкидлаб ўтилган бўлса-да бу ҳолат аризачи томонидан ортиқча оворагарчиликка сабаб бўлади.
Шу сабабли, жисмоний ва юридик шахслар судга мурожаат қилишдан олдин судга мурожаат қилишнинг тартиби, аризанинг шакли ва мазмуни, унга илова қилиниши керак бўлган ҳужжатлар, тўланиши керак бўлган суд ҳаражатлари тўғрисида маълумотга эга бўлишлари керак. Ушбу мақола орқали Сизга, маъмурий судларга мурожаат қилишда тўланиши керак бўлган суд ҳаражатлари тўғрисида қисқача маълумот бериб ўтамиз.
Ўзбекистон Республикаси Маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодекснинг 110-моддасида, суд харажатлари давлат божидан ва ишни кўриш билан боғлиқ суд чиқимларидан иборат бўлиши кўрсатиб ўтилган.
Ўзбекистон Республикаси Маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодекснинг 113-моддасида, суд чиқимлари суд хабарномалари ва суд ҳужжатларини юбориш билан боғлиқ почта харажатларидан, суд тайинлаган экспертизани ўтказиш, гувоҳни чақириш, далилларни жойида кўздан кечириш, суд мажлисини видеоконференцалоқа режимида ўтказиш билан боғлиқ харажатлардан, шунингдек ишни кўриш билан боғлиқ бошқа харажатлардан иборатлиги кўрсатилган.
Ўзбекистон Республикасининг 2020 йил 6 январь кунидаги ЎРҚ-600-сонли “Давлат божи тўғрисида”ги қонуни иловасидаги 3-бандининг б-қисмида, давлат бошқаруви органларининг, маъмурий-ҳуқуқий фаолиятни амалга оширишга ваколатли бўлган бошқа органларнинг, фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органларининг қарорлари, уларнинг мансабдор шахсларининг ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги) устидан берилган аризалар (шикоятлар) бўйича фуқароларга БҲМ нинг 1 баравари миқдорида, д-қисмида эса апелляция, кассация тартибида берилган шикоятлардан эса фуқаролар аризалар (шикоятлар) берилганда тўланиши лозим бўлган ставканинг 50 фоизи миқдорида давлат божи тўланиши кераклиги кўрсатиб ўтилган.
Ўзбекистон Республикаси Олий суди Раёсатининг 2018 йил 25 октябрдаги РС-59-18-сонли қарорига асосан 2018 йилнинг 1 ноябридан бошлаб маъмурий судларга оммавий-ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган маъмурий ишлар юзасидан ариза(шикоят) билан мурожаат қилинганда, кўрилган ишлар бўйича чиқарилган суд қарорлари устидан апелляция ёки кассация тартибида шикоят берилганда БҲМ нинг 8 фоизи миқдорида почта харажатлари тўланиши кўрсатилган.
Судга шикоят ариза билан мурожаат қилувчилар судларнинг ҳисоб рақамлари хар хил бўлгани учун қайси ҳисоб рақамга тўлаш бўйича муоммоларга дуч келишмоқда. Шу сабабли эндиликда жисмоний ва юридик шахслар мустақил равишда billing.sud.uz сайтига кириб квитанция яратиб тўлов қилиш имконияти ҳам мавжуд.
Ҳозирги кунда суд тизимидаги олиб борилаётган ҳар бир ислоҳат жисмоний ва юридик шахсларга қулайлик яратиш, ортиқча оворагарчиликларнинг олдини олишга ва одил судловни олиб боришга хизмат қилмоқда.

Сурхондарё вилоят маъмурий суди
судья катта ёрдамчиси                                                                                 Санобар Ҳазратқулова

Суд ислоҳотларига доир қонунчиликдаги ўзгартиришлар

       Сўнгги 4 йил давомида суд-ҳуқуқ соҳасини ислоҳ этиш борасида 40 дан ортиқ қонун, фармон ва қарорлар қабул қилинди. Бунинг провардида Одил судловни таъминлаш, фуқароларнинг қонун билан қўриқланадиган ҳуқуқ манфатларини таъминлайдиган қонуний, адолатли қарорлар қабул қилиш, судьяларнинг чинакам мустақиллигини таъминлаш, судьяларнинг моддий, техника базасини таъминлашга қаратилди.

      Ўзбекистон Республикаси Президентнинг “Судлар фаолиятини янада такомиллаштириш ва одил судлов самарадорлигини оширишга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисидаги” 2020 йил 24 июлдаги ПФ-6034-сонли Фармонига кўра, 2021 йил 1 январдан бошлаб Вилоят ва унга тенглаштирилган фуқаролик ишлари бўйича, жиноят ишлари бўйича судлар ва иқтисодицй судлар негизида судьяларнинг қатъий ихтисослашувини сақлаб қолган ва суд ишларини юритиш турлари бўйича алохида судлов хайъатларини ташкил этган холда Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шахар умумюрисдикция судлари ташкил этилди, маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни  кўриб чиқиш ваколати маъмурий судлардан жиноят ишлари бўйича судларга ўтказилди.

Оммавий ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган ишларни кўришга ихтисослаштирилган Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар марказлари ва Тошкент шахрида туманлараро маъмурий судлари ташкил этилди, шу муносабат билан  туман (шаҳар) маъмурий судлари тугатилиб, уни ўрнига туманлараро маъмурий судлари ташкил қилинди.

 

 

Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ва Тошкент шаҳар маъмурий судлари сақлаб қолинди.

Адолат бу – давлатчиликнинг мустаҳкам пойдеворидир. Адолат ва қонун устуворлигини таъминлашда эса суд ҳокимияти ҳал қилувчи ўринни эгаллайди.

Биринчидан, 2021 йилдан бошлаб жорий этиладиган “бир суд – бир инстанция” тамойили суд қарорларининг адолатли, қонуний ва барқарорлигини таъминлашда бош мезон бўлиши лозим.

Ҳозирги кунгача вилоят судлари чиқарган қарор устидан берилган шикоятлар шу судларнинг ўзида кўриб чиқилар эди. 2021 йилдан бошлаб бир-бирини такрорлайдиган суд босқичлари қисқартирилди. Одил судловга хос бўлмаган ишларни назорат тартибида кўриш амалиёти бекор қилинди.

Ўзбекистон Республикаси Олий суди раиси, Бош прокурори ва улар ўринбосарларининг суднинг ҳал қилув қарорлари, ҳукмлари, ажримлари ҳамда қарорлари устидан назорат тартибида протест киритиш ҳуқуқи бекор қилинди.

2021 йилдан бошлаб фуқаролик, иқтисодий ва жиноят ишлари бўйича вилоят даражасидаги 3 та судлар битта суд сифатида бирлаштирилди.

Илгари апелляция шикояти (протести) ҳал қилув қарори қабул қилинган кундан эътиборан йигирма кун ичида берилиши мумкин бўлган бўлса, эндиги ўзгартириш билан йигирма кунлик муддат бир ой қилиб ўзгартирилди.

Шунингдек, илгари апелляция шикоятини (протестини) беришнинг     ўтказиб юборилган муддати шикоят (протест) берган шахснинг илтимосномаси бўйича апелляция инстанцияси суди томонидан, агар илтимоснома ҳал қилув қарори қабул қилинган кундан эътиборан икки ойдан кечиктирмасдан берилган ва апелляция шикоятини (протестини) бериш муддати ўтказиб юборилишининг сабаблари суд томонидан узрли деб топилган бўлса, тикланиши мумкин эди.

Эндиликда апеллция шикояти муддатини тиклаш учун чекланган икки ойлик муддат чиқариб ташланди.

Суд ишларини назорат тартибида кўриш институти тугатилди.

      Ўзбекистон Республикаси Олий суди раиси, Бош прокурори, ва улар ўринбосарларини суднинг хал қилув қарорлари, хукмлари, ажримлари хамда қарорлари устидан назорат тартибида протест киритиш  ҳуқуқи бекор қилинди.

Туманлараро судларнинг хал қилув қарорлари устидан келтирилган апелляция шикоятларига асосан ишлар вилоят апелляция судлов хайъатида кўриб чиқилиши, вилоят ва унга тенглаштирилган судларнинг биринчи инстанция суди сифатида чиқарган қарорларини устидан келтирилган апелляция шикоятлари эса Ўзбекистон Республикаси Олий судининг судлов хайъатлари томонидан апелляция тартибида кўриб чиқилиши, апелляция тартибида кўриб чиқилган суд қарорлари Ўзбекистон Республикаси Олий Судининг судлов хайъатлари томонидан кассация тартибида кўриб чиқилиши белгиланди.

Шунингдек, Олий суди Судлов хайъати томонидан кассация тартибида кўрилган ишлар бўйича суд қарорлари Олий суд раиси ва Бош прокурор ва улар ўринбосарлари протестига кўра кассация тартибида такроран кўриб чиқилиши белгиланди.

Ўзб.Р.МСИЮтК 27-прим 1-модда хамда 27 прим 2-моддалар билан тўлдирилди. Инвестициявий низолар инвесторлар билан маъмурий органлар, фуқароларнинг ўзини-ўзи бошқариш органлари ўртасидаги улар мансабдор шахсларининг инвестиция шартномаси шартларига риоя қилиниши билан боғлиқ қарорларига, харакатларига (харакатсизлигига доир ишлар) кириши,

Ўзб.Р.МСИЮтК 27 -прим 2-моддаси Рақобат тўғрисида  ишлар бўлиб, юридик шахслар,  шу жумладан чет эллик юридик шахслар, хўжалик бошқарув органлари, якка тартибдаги  тадбиркорлар ва монополияга қарши орган ўртасида товар ҳамда молия бозорларида рақобат сохасидаги муносабатлардан келиб чиқадиган,  маъмурий судларга тегишли низолар хисобланади.

Йирик инвесторнинг инвестиция фаолияти билан боғлиқ аризалари инвесторнинг хохишига кўра, Ўзбекистон Республикаси Олий судига ёки туманлараро маъмурий судга тақдим этилиши мумкин.

Шунингдек, Йирик инвестор бўлмаган инвесторнинг инвестиция фаолияти билан боғлиқ аризалари жавобгар жойлашган ердаги туманлараро маъмурий судга ёки Қорақалпоғистон Республикаси маъмурий судига вилоятлар ва Тошкент шахар  маъмурий судларига тақдим этилиши мумкин.

Маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодексининг эски таҳрирдаги моддаларидаги “туман (шахар) маъмурий судлари” деган сўзлар “туманлараро маъмурий судлари” деган сўзлар билан ўзгартириш киритилди.

МСИЮтКнинг 203-моддаси биринчи қисмидаги “йигирма кун” деган       сўзлар “ бир ой” деган сўзлар билан ўзгартирилди,  мазкур модданинг иккинчи қисмидаги “апелляция шикоятини беришнинг ўтказиб юборилган муддати шикоят бераётган шахснинг илтимосномаси бўйича апелляция инстанция суди томонидан, апелляция шикоятини бериш муддати ўтказиб юборилишининг сабаблари  суд томонидан узрли деб топилган бўлса, тикланиши мумкинлиги белгиланди.

МСИЮтКнинг 213-модданинг учинчи қисмидаги “назорат тартибида” деган сўзлар “кассация тартибида” деган сўзлар билан алмаштирилди.

МСИЮтКнинг 227-модданинг матни қуйидаги тахрирда баён этилди, яъни “Кассация шикояти (протести) апелляция инстанцияси судининг қарори қабул қилинган кундан эътиборан бир йил ичида берилиши мумкинлиги белгиланди.

Ўтказиб юборилган кассация шикояти (протести) бериш муддати шикоят (протест) бераётган шахснинг илтимосномасига кўра кассация инстанция судининг судьяси томонидан, башарти илтимоснома кассация шикояти бериш муддати ўтган кундан эътиборан уч ойдан кечиктирмай берилган бўлса ва ўтказиб юборилган муддат суд томонидан узрли деб топилса, тикланиши мумкинлиги белгиланди.

Мухтарам Президентимизнинг “Одамларнинг дарду-ташвишларини ўйлаб яшаш инсонийликнинг олий мезонидир”, “Судьянинг онгида адолат, дилида поклик, тилида ҳақиқат бўлиши керак“ деган шиор остида судьяларимиз астойдил фаолият кўрсатиб, ҳозирги давр талабини чуқур ҳис қилган ҳолда ҳар бир ишда масъулият билан ёндошмоқдалар.

      Вилоят маъмурий суди судьяси                                                            С.Холматов

Skip to content