МАЪМУРИЙ СУДЛАРГА ШИКОЯТ АРИЗАСИ БИЛАН МУРОЖААТ ҚИЛИШ ТАРТИБИ

Амалдаги қонунчиликка мувофиқ қандай тоифадаги низолар бўйича маъмурий судларга мурожаат қилиш ҳуқуқи белгиланган?

-идоравий норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар юзасидан низолашиш тўғрисидаги;

-маҳаллий давлат ҳокимияти органларининг, давлат бошқаруви органларининг, маъмурий-ҳуқуқий фаолиятни амалга оширишга ваколатли бўлган бошқа органларнинг (бундан буён матнда маъмурий органлар деб юритилади), фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органларининг ва улар мансабдор шахсларининг қонунчиликка мос келмайдиган ҳамда фуқаролар ёки юридик шахсларнинг ҳуқуқларини ва қонун билан қўриқланадиган манфаатларини бузадиган қарорлари, ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги) юзасидан низолашиш тўғрисидаги;

-сайлов комиссияларининг хатти-ҳаракатлари (қарорлари) юзасидан низолашиш тўғрисидаги;

-нотариал ҳаракатни амалга ошириш, фуқаролик ҳолати далолатномаларини ёзишни рўйхатга олиш рад этилганлиги ёки нотариуснинг ёхуд фуқаролик ҳолати далолатномаларини ёзиш органи мансабдор шахсининг ҳаракатлари (ҳаракатсизлиги) юзасидан низолашиш тўғрисидаги;

-давлат рўйхатидан ўтказишни рад этиш ёхуд белгиланган муддатда давлат рўйхатидан ўтказишдан бўйин товлаш устидан шикоят қилиш тўғрисидаги;

-ушбу Кодекснинг 271-моддасида кўрсатилган инвестиция низолари бўйича;

-ушбу Кодекснинг 272-моддасида кўрсатилган рақобат тўғрисидаги;

-маъмурий ва бошқа оммавий ҳуқуқий муносабатлардан келиб чиқадиган талаблар бўйича ундириш сўзсиз тартибда амалга ошириладиган ижро ҳужжати ёки бошқа ҳужжат устидан шикоят қилиш тўғрисидаги ишларни ҳал қилади;

-Суд фуқаролар ва юридик шахсларнинг бузилган ёки низолашилаётган ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш тўғрисидаги маъмурий ва бошқа оммавий ҳуқуқий муносабатлардан юзага келадиган, қонун билан ўзининг ваколатига киритилган бошқа ишларни ҳам ҳал қилади.

Аризачи ушбу моддада кўрсатилган ариза (шикоят) билан бир қаторда ушбу талабларга сабабий боғланишда бўлган зарарларнинг ўрнини қоплаш тўғрисидаги талабни ҳам тақдим этишга ҳақли.

Изоҳ: Ушбу моддада кўрсатилган талаблардан алоҳида тарзда билдирилган зарарларнинг ўрнини қоплаш тўғрисидаги талаб тааллуқлилигига кўра фуқаролик ишлари бўйича судда ёки иқтисодий судда кўриб чиқилиши лозим.

Маъмурий судларга шикоят аризаси билан мурожаат қилишда ариза шакли қандай бўлади?

Ўзбекистон Республикаси Маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодекснинг 187-моддасига мувофиқ маъмурий органларнинг ва фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органларининг қарорларини ҳақиқий эмас, улар мансабдор шахсларининг, ҳаракатларини (ҳаракатсизлигини) қонунга хилоф деб топиш тўғрисидаги ариза (шикоят) ушбу Кодекснинг 128-моддасида назарда тутилган талабларга мувофиқ бўлиши керак.

Аризада (шикоятда) қуйидагилар ҳам кўрсатилиши керак:

🔸 устидан шикоят қилинаётган қарорни қабул қилган ёки шикоят қилинаётган ҳаракатни (ҳаракатсизликни) содир этган маъмурий органнинг, фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органининг номи, мансабдор шахснинг фамилияси, исм-шарифининг бош ҳарфлари;

🔸 устидан шикоят қилинаётган қарорнинг номи, рақами, у қабул қилинган сана, устидан шикоят қилинаётган ҳаракатлар (ҳаракатсизлик) содир этилган сана ва жой;

🔸 аризачининг фикрига кўра, устидан шикоят қилинаётган қарор, ҳаракатлар (ҳаракатсизлик) туфайли унинг бузилаётган ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари тўғрисидаги маълумотлар;

🔸 аризачининг фикрига кўра, устидан шикоят қилинаётган қарорнинг, ҳаракатларнинг (ҳаракатсизликнинг) қайси қонунчиликка зид эканлиги;

🔸 аризачининг қарорни ҳақиқий эмас, ҳаракатларни (ҳаракатсизликни) қонунга хилоф деб топиш тўғрисидаги талаби.

Изоҳ: Аризага (шикоятга) ушбу Кодекснинг 130-моддасида кўрсатилган ҳужжатлар, тегишли тартибда суд ҳаражатларини тўлаганлигини тасдиқловчи(давлат божини тўлашни кечиктириш ёки бўлиб-бўлиб тўлаш, тўлашдан озод қилиш тартиби қўлланган ҳоллар бундан мустасно), шунингдек устидан шикоят қилинаётган қарорнинг матни илова қилинади.

Агар сизда ҳам юқоридаги каби муаммо ва ўз ечимини топмаётган ҳолатлар мавжуд бўлса, маъмурий судлар бундай муаммоларли ҳолатларингиз қонуний ечим топишини таъминлайди.

Сурхондарё вилоят маъмурий суди

судья катта ёрдамчиси:                                 Хуррамов Жалолиддин Шавкатович

Маъмурий органнинг, фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органининг, улар мансабдор шахсларининг қарори, ҳаракати (ҳаракатсизлиги) устидан ариза (шикоят) билан судга мурожаат этиш ҳуқуқи ҳамда муддатлари  ҳақида.

Маъмурий органнинг, фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органининг, улар мансабдор шахсларининг қарори, ҳаракати (ҳаракатсизлиги) устидан ариза (шикоят) билан судга мурожаат этиш ҳуқуқи (185-м.)

Манфаатдор шахс маъмурий органнинг, фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органининг қарорларини ҳақиқий эмас, улар мансабдор шахсларининг ҳаракатларини (ҳаракатсизлигини) қонунга хилоф деб топиш тўғрисида ариза (шикоят) билан, агар бу қарор, ҳаракатлар (ҳаракатсизлик) туфайли:

унинг ҳуқуқлари ва қонун билан қўриқланадиган манфаатларини бузган;

унинг ҳуқуқлари, эркинликларини амалга оширишга ва қонуний манфаатларини рўёбга чиқаришга тўсиқлар вужудга келтирган;

унинг зиммасига қонунга хилоф равишда бирор-бир мажбурият юклаган;

унинг у ёки бу соҳадаги фаолиятни амалга ошириши учун бошқа тўсиқлар вужудга келтирган деб ҳисобласа, судга мурожаат қилишга ҳақлидир.

Маъмурий органнинг, фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органининг, улар мансабдор шахсларининг қарори, ҳаракати (ҳаракатсизлиги) устидан ариза (шикоят) билан судга мурожаат этиш муддатлари (186-м)

Агар Кодексда ёки ўзга қонунларда бошқа муддатлар белгиланмаган бўлса, маъмурий органнинг, фуқаролар ўзини ўзи бошқариш органининг,  улар мансабдор шахсларининг қарори, ҳаракати (ҳаракатсизлиги) устидан ариза (шикоят) манфаатдор шахсга ўзининг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари бузилганлиги тўғрисида маълум бўлган пайтдан эътиборан олти ой ичида судга берилиши мумкин.

Давлат ижрочисининг қарорини ҳақиқий эмас, ҳаракатларини (ҳаракатсизлигини) қонунга хилоф деб топиш тўғрисидаги ариза (шикоят) манфаатдор шахсга ўзининг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатлари бузилганлиги тўғрисида маълум бўлган пайтдан эътиборан  ўн кун ичида судга берилиши мумкин.

Ариза (шикоят) беришнинг узрли сабабга кўра ўтказиб юборилган муддати суд томонидан тикланиши мумкинлиги кўрсатилган.

Вилоят маъмурий суди

архив мудири                                                                       Н.Рахманова

Ҳужжатларнинг аслини қайтариш, ашёвий далилларни сақлаш ҳамда қайтариш ҳақида.

Ишда мавжуд бўлган ҳужжатларнинг асли уларни тақдим этган шахсларнинг илтимосномасига кўра суднинг ҳал қилув қарори қонуний кучга киргандан кейин, агар суд ҳужжатни қайтариш низонинг тўғри ҳал қилинишига зарар етказмайди деган хулосага келса, ишни юритиш жараёнида ҳал қилув қарори қонуний кучга киргунга қадар уларга қайтариб берилиши мумкин. Илтимоснома билан бир вақтда мазкур шахслар ҳужжат аслининг тегишлича тасдиқланган нусхасини тақдим этадилар ёки ишда қолаётган нусханинг аслига тўғрилиги суд томонидан тасдиқланишини илтимос қиладилар.

Ўзининг ташқи кўриниши, ички хоссалари ва мазмуни, турган жойи ёки бошқа белгилари билан иш учун аҳамиятга эга бўлган ҳолатларни аниқлаш воситаси бўлиб хизмат қила оладиган ашёлар ашёвий далиллардир.

         Ашёвий далилларни сақлаш

Ашёвий далиллар судда сақланади.

Судга олиб келиниши мумкин бўлмаган ашёвий далиллар турган жойида сақланади. Улар батафсил тавсифланиши, зарур бўлган тақдирда эса муҳрлаб қўйилиши, фотосуратга ёки видеоёзувга туширилиши лозим.

Суд ва ашёвий далилларни сақловчи уларни ўзгармайдиган ҳолатда сақлаш бўйича чоралар кўради.

Ашёвий далилларни сақлаш харажатлари Ўзбекистон Республикаси маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодекснинг 115-моддасида белгиланган қоидаларга мувофиқ тарафлар ўртасида тақсимланади.

Ашёвий далилларни қайтариш

Суднинг ҳал қилув қарори қонуний кучга киргандан кейин ашёвий далиллар кимдан олинган бўлса, ўша шахсларга қайтариб берилади ёки              суд шу ашёларга кимнинг ҳуқуқи бор деб топган бўлса, ўша шахсларга берилади ёхуд суд томонидан белгиланадиган бошқа тартибда реализация қилинади.

Айрим ҳолларда, суд ашёвий далилларни кўздан кечириб ва текшириб чиққанидан кейин, агар ашёвий далилларни тақдим этган шахслар уларни қайтариб беришни илтимос қилган бўлса ва бундай илтимосноманинг қаноатлантирилиши низонинг тўғри ҳал этилишига зарар келтирмаса,  улар кимдан олинган бўлса, ўша шахсларга ишни юритиш жараёнида    қайтариб берилиши мумкин.

Суд ашёвий далилларни қайтариш масалалари юзасидан ажрим чиқаради.

Қонунга мувофиқ айрим шахсларнинг эгалигида туриши мумкин бўлмаган ашёлар тегишли ташкилотларга топширилади.

Вилоят маъмурий суди

архив мудири                                                                      Н.Рахманова

ИДОРАВИЙ АРХИВ ХУЖЖАТЛАРИНИНГ ТАРКИБИ ҲАМДА АРХИВНИНГ АСОСИЙ ВАЗИФАЛАРИ ВА ФУНКЦИЯЛАРИҲАҚИДА.

Идоравий архив хужжатлари таркибига қўйидагилар киради:

Ташкилот таркибий бўлинмалари ҳамда унга бевосита бўйсунадиган бўлинмаларнинг (агар уларда амалий жихатдан архив ташкил этишга эхтиёж бўлмаса) иш фаолияти жараёнида вужудга келган ва иш юритиш давомида тугалланган хужжатлари;

Мазкур ташкилот тизимида бўлиб тугатилган хамда ундан олдин фаолият кўрсатган ташкилот хужжатлари;

Мазкур ташкилотда ёки унга қарашли бўлган ташкилотда ишлаган фан, техника, маданият арбоблари ва ишлаб чиқариш новаторларининг шахсий фондлари;

Архив хужжатлари таркиби ва мазмунини очиб берувчи илмий-маълумот аппарати (хужжатлар рўйхати, тарихий маълумотномалар, каталоглар, кўрсаткичлар, шархлар ва хоказо).

Мустақил муассаса хуқуқига эга бўлган, хужжатларни архивга топширувчи муассасалар рўйхати ва топшириш муддатлари хузурида архив фаолият кўрсатаётган етакчи (бош) ташкилот рахбари томонидан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси хузуридаги «Ўзархив» агентлигининг тегишли органи ва муассасаси билан келишилган холда белгиланади.

Идоравий архивнинг асосий вазифалари бу  ташкилот хужжатларини қабул қилиш, хисобга олиш, сақлаш, улардан фойдаланиш ва давлат томонидан сақлашга топшириш учун тайёрлашдан иборатдир.

Идоравий архив ўзига юкланган вазифаларга мувофиқ:Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси хузуридаги «Ўзархив» агентлиги органлари ва муассасалари билан келишилган меъёрий-услубий хужжатларга мувофиқ ташкилотнинг таркибий бўлинмалари хамда архивни бутлаш манбалари хисобланган бошқа ташкилотларнинг иш юритиш жараёнида тугалланган хамда шахсий таркиб хужжатларини қабул қилади, хисобга олади ва сақлайди.

 Архивга қабул қилинган йиғмажилдлар ва хужжатларга фонд тартиб рақамларини беради. Архивда сақланаётган хужжатларга илгари давлат томонидан сақлашга топширилган хужжатларнинг илмий-маълумот аппарати билан изчилигини хисобга олган холда илмий-маълумот аппаратини ташкил қилади ва тўлдириб боради. Архивда сақланаётган хужжатларнинг илмий ва амалий қимматини аниқлаш учун экспертиза қилишни ташкил этади, иш юритиш жараёнида хужжатлар қимматини экспертиза қилишда услубий ёрдам кўрсатади. Ташкилотнинг иш юритиш хизмати билан биргаликда таркибий бўлинмалар йиғмажилдларининг тўғри шакллантирилишини ва расийлаштирилишини назорат қилади, йиғмажилдлар рўйхатини тузишда иштирок этади. Қуйи таркибий бўлинмаларда архивларнинг ахволини ва иш юритиш қандай йўлга қўйилганлигини текширишда иштирок этади. Қўйи ташкилотларда сақланаётган хужжатлар хисобини олиб боради.

Вилоят маъмурий суди

архив мудири                                                                Н.Рахманова

Перейти к содержимому